Estetik Hareket (Estetizm) Nedir? Sanat Hareketleri Sanat Akımları

Estetik Hareket (Estetizm), sanatta ve tasarımda saf güzelliğe ulaşmayı amaçlayan özgürlükçü bir akımdır. 19.yüzyılın ortalarında başlayan bu akım Viktorya Dönemi muhafazakarlığına karşı çıktı. Ahlaki sınırların üstünde kışkırtıcı bir sanat ortaya koydu.

Estetik Hareket'in Başlangıcı

Estetizm, endüstriyel çağın faydacılığına bir tepki olarak doğdu. Ön-Rafaelitler olarak bilinen bir grup sanatçı, Ortaçağ Sanatı'ndan ilham alan yeni ve yalın bir sanat ortaya koydu. Ön-Rafaelitler'in kendi aralarında bölünmesinden sonra William Morris ve Edward Burne-Jones, Ressam Dante Gabriel Rossetti ile birleşerek Estetik Hareketi başlattı. Yazar ve Eleştirmen Walter Pater da estetik değerlerin önceliğini savunduğunarak Estetik Hareket'e destek verdi.

Bu dönemde, İngiltere ve Japonya arasında başlayan ticaret sonucu ülkeye giren çok sayıda Japon ürünü sanat dünyasını etkilemeye başlamıştı. 1850'lerden itibaren sade ve zarif Japon sanat eserleri İngiltere'de popüler olmuştu. Estetik Hareket sanatçıları Japon Sanatı'nı kendi bakış açıları ile birleştirdiler.

1877'de Grosvenor Galerisi açıldığında Estetik Hareket'in sanatçıları eserlerini özgürce sergileme şansı buldular. James Abbott, Albert Moore ve Edward Burne-Jones gibi ressamlar eserlerini bu galeride sergileyerek kariyerlerinde çıkış yakaladılar.

Estetizm'in Özellikleri

Viktorya Dönemi'nin hızlı sanayileşmesi ve seri üretimi tek tip ürün kullanımını yaygınlaştırmıştı. Estetik Hareket, tüketici ürünlerinin sanatı öldürdüğünü savunuyordu. Kaliteli ve sanatsal ürünleri eski yöntemlerle üretmeye başladılar.

Estetik Hareket'in karşı çıktığı bir diğer konu, sanatın sosyal, ahlaki ya da politik amaçlarla yapılmasıydı. Estetizm'e göre, sanat eserlerinde sadece güzellik ve estetik önemliydi. Başka bir amaca hizmet etmesine gerek yoktu. Herhangi bir mesaj kaygısı vermeden özgürce duyguları yansıtmalıydı.

Estetik Hareket, görsel sanatlarla başlasa da diğer alanlara da hızla yayıldı. Hareketin sanatçıları en başından itibaren Estetizm'in günlük yaşamın bir parçası olması gerektiğini savunuyorlardı. Seramik,moda ve mobilyacılıkta da lüks tüketim malları üretildi.

Mimari'de Estetik Hareket, Ortadoğu, Japon ve İtalyan esintileri taşıyordu. Hem iç hem dış tasarımda yapının görselliği ön plandaydı.

Önemli Temsilciler

Resimde hareketin öncüsü baştan çıkarıcı kadın portreleri ile Rossetti'ydi. Moore, Whistler ve Leighton onu takip ederek bakan kişiye sanatsal haz verecek tablolar yapmaya çalıştılar. Japon motifleri yaygın olarak kullanıldı.

Tasarımcılar, Estetik Hareket ile birlikte İngiltere'de büyük bir saygınlık kazandılar. Bu durum, William Morris ve kurduğu Morris & Co isimli firmanın etkisiyle gerçekleşti. Christopher Dresser, Walter Crane ve Edward Godwin dönemin diğer önemli tasarımcılarıdır. İç mekan tasarım ürünleri zengin ve orta sınıf mağazalarında satılmaya başlandı.

Oscar Wilde ve Algernon Charles Swinburn edebiyatta Estetizm'e başlıca temsilcileridir. Daha duygusal ve üstü kapalı bir üslup kullanmışlardır. Ne yazık ki dönemin diğer yazarları tarafından oldukça ağır eleştirilere maruz kaldılar.

 Sanat Dünya'ına Etkileri

Estetik Hareket, sanatın toplumsal işlevinden bağımsız kendi başına bir değeri olduğu fikrini yaygınlaştırdı. Sanatın amacına dair tartışmalar yeni bir bakış açısı getirdi. Sanatçının özgürce kendini ifade etmesinin önemini vurguladı. Bu kavram daha sonra Modern Sanat Hareketlerinde geniş yer buldu.

Bir diğer önemli katkısı sanayileşme sonrası gerileyen el sanatlarını yeniden canlandırmasıdır. Kendinden sonraki Art Nouveau gibi akımların da önünü açtı.