Türkiye’de Beyin Göçünün Nedenleri

Türkiye’de beyin göçü son yıllarda katlanarak artmakta ve birçok krize sebep olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de en çok mühendisler, doktorlar, öğretim üyeleri ve bilim üzerine çalışmalar yapan bilim adamları ve öğrenciler de dahil olmak üzere birçok meslek grubu genellikle Anglo-Amerikan, Almanya, İsviçre, Fransa ve Uzakdoğu ülkelerine göç etmeyi tercih ediyorlar.

Türkiye’de yetişen ve eğitim alan parlak beyinlerin batılı ülkelere göç etmesi Türkiye’nin kalkınması ve gelişmesi açısından son derece olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Beyin göçü sebebiyle gelişmekte olan ülkenin nitelikli insan gücünden mahrum kaldığı görülmektedir. Aynı zamanda daha önceden yatırım yapılan kişi ve unsurlar için ülkeler büyük kayıp yaşamakta ve göçle beraber gidilen ülke beyin göçü sebebiyle daha karlı çıkmaktadır.

Türkiye’de ihtisasını tamamlayan yüksek mevkide olan kişiler gelir yetersizliği, sosyal imkânlar, çalışma saatleri, kaynak azlığı ve bu benzer birçok benzeri durumlar sebebiyle diğer ülkelere beyin göçü yapmaktadır. Alınan istatiksel verilere göre Türk kökenli 1257 doktorun 230’unun dış ülkelere göç ettikleri bilinmektedir. Bu göç sebebiyle de Türkiye neredeyse büyük bir servet değerinde kayıplara uğramaktadır.

Türkiye’de öğrencilik hayatını bitirdikten sonra bilimsel araştırmalar yapmak üzere İsviçre Cern araştırma merkezinde çalışmalarına devam eden bir öğrenci Türkiye’de özgür bir çalışma ortamının olmadığını ifade ediyor. Bilim insanları için deneysel çalışmalar yapmak hayati bir durumdur. Eğer imkânlar kısıtlı olursa çalışmalar nihayete eremez. Türkiye’de kaynakların yetersiz olması ve siyasi sebepler de başta olmak üzere bilimsel çalışmalar maalesef gerektiği gibi gerçekleştirilemiyor. Bu yüzden de bu durumda olan çoğu akademisyen, öğrenci, bilim insanı dış ülkelere beyin göçü yapmak zorunda kalıyor.

Yılar geçtikçe değişen ve yeniliklere kucak açan Türkiye’de eğitim kalitesi diğer ülkelere kıyasla oldukça geride kalıyor. Eğitime gereken önem verilmediği ve gereken olanaklar iyileştirilmediği sürece dış göçün devam edeceği öngörülüyor. Çünkü diğer ülkeler bilime, sanata ve sanatçıya daha çok önem veriyorlar ve bu kişilere mutlaka ek bir bütçe ayırıyorlar. Bilindiği gibi bir ülkenin kalkınması ve refah düzeyi eğitim ve teknoloji ile yükselir. Ancak eğitimin yetersiz olduğunu düşünen öğrenciler başka ülkelere gitmeyi daha cazip görüyorlar.

Aynı zamanda Türkiye’nin hakkında çıkan uluslararası güvenlik ve saldırı haberleri de yabancı katkı sağlayacak bilim insanlarının bakış açıları farklılaşıyor. Böyle kişiler Türkiye’ye kesinlikle gelmek istemiyorlar. Bir de araştırma fonu gibi sıkıntıların olduğu da düşünülürse bilim adına Türkiye’ye katkı sağlamayı reddediyorlar.

Ayrıca kariyerinde yükselmek isteyen kişiler bazen Türkiye’de kendilerine uygun ve açık bir kadro bulmakta sıkıntı yaşıyorlar. Örneğin; araştırma görevlisi olan biri doçentlik yardımcılığına yükselmek için her türlü olanaklara sahip olmasına rağmen bir türlü kendine yer bulamıyor ve yabancı ülkelerde bu durum daha kolay ve avantajlı olduğundan bir sürü akademisyen beyin göçü yaşıyor. Türkiye’de kalanlar ise araştırma görevlisi olarak sınavlarda gözetmenlik yapmaya devam ediyorlar.

Türkiye’de var olan ve hala süregelen ırkçılık düşüncesi ayrıca bazı yerlerde maruz kalınan islamafobik yaklaşım insanları korkutuyor. Türkiye’de karşı karşıya kalınan bu tarz düşünceler özgür ve eşit bir şekilde bilim ve fen ile uğraşmak isteyen insanların Türkiye’de bilime karşı olan bakış açısı da soğuyor. Buna ek olarak yapılan ve yapım aşaması devam eden çalışmaların yazılı ve görsel basında yeterince kendine yer bulamaması hatta farklı ülkelerin Türk bilim adamlarının çalışmalarına daha çok sahip çıkması beyin göçü sürecini daha da hızlandırıyor.

Normalde diğer ülkelerde beyin göçü oranı arttığı zaman ülkede ciddi sıkıntılar çıkacağı düşünülüp sıkı önlemler alınıyor fakat Türkiye bu konuya gereken ciddiyetle yaklaşmıyor. Türkiye böyle devam ederse sosyo-kültürel ve ekonomik açıdan daha fazla kayıplar yaşayacağı düşünülüyor.