Türk Ticaret Kanunu | Ticari İşletmeler

Ticari İşletme: 6102 Sayılı yeni Türk Ticaret Kanununa göre ticari işletme ‘ Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedefleyen, faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir’

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa göre esnaf ‘ister gezici olsun, ister bir dükkanda veya sokağın belli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedeni çalışmasına dayanan ve geliri 11.maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişidir’

Merkez Şube Ayrımı

Türk Ticaret Kanununa göre her tacir işletmenin merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür. Bu hükme göre her ticari işletmenin bir merkezi bulunmalıdır. Türk Ticaret Kanunu’nda merkezin tanımı yapılmamıştır hakim görüşe göre merkez ‘ işletmenin idari, hukuki, ticari faaliyetlerinin toplandığı ve yürütüldüğü yerdir’

Şube: Türk Ticaret Kanunu’nda şubenin tanımı yapılmamıştır hakim görüşe göre; ‘iç ilişkilerinde ve örgütlenmesinde merkeze bağlı, merkezle aynı ticaret unvanı ve aynı iştigal alanına sahip olan, merkezle birlikte aynı gerçek veya tüzel kişi tacire ait olan ve yetkilendirildiği bölgede dış ilişkilerinde bağımsız bir işyeri niteliğindeki birimdir’

Merkezde olduğu gibi bulunduğu yerin ticaret siciline 15 gün içerisinde tescil ve ilan olunur.

Şubeler merkezin aynı ticaret unvanını kullanır fakat şube eki alırlar.

Tacir yardımcılarından biri olan ticari temsilcinin temsil yetkisi şubenin işleriyle sınırlandırılabilir.

İŞLETMENİN DEVRİ

Ticari işletmenin devri esas itibariyle Borçlar Kanunu’nun 202. maddesinde düzenlenmiştir ancak Türk Ticaret Kanunu’nda da ticari işletmenin devriyle ilgili hükümlere yer verilmiştir.

Borçlar Kanunu 202. maddesi hükmüne göre; ticari işletme bütün aktif ve pasifleriyle (hakları ve borçlarıyla) devredilmelidir. Yalnızca hakları veya borçları kapsayan devir sözleşmesi geçersizdir.

Devrin külliyen yapılması gerekir fakat taraflar aralarında anlaşarak devredilmeyecek unsurları belirleyebilirler, temel unsurların devredilmesinden vazgeçilemez.

Örnek: Bir fırın işletmesinin devrinde taraflar anlaşarak işletme içerisindeki bir masayı devretmeyebilirler fakat işletmenin temel unsuru olan fırını devir etmek zorunluluğu vardır devir dışı bırakılamaz.

Aksi belirtilmedikçe ticaret unvanı devrin kapsamı içerisindedir taraflar anlaşarak ticaret unvanını devrin kapsamı dışında bırakabilirler fakat ticaret unvanı tek başına devredilemez. Ticari işletmenin devri sözleşmesi yazılı olarak yapılmalı sözleşme düzenlendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir.

Türk Ticaret Kanunu 11/3’e göre; ticari işletme kapsamında yer alan bazı unsurların devri için özel şekil şartı gerekse dahi, bu şekil şartlarına uyulmaksızın, sadece ticari işletmenin devri sözleşmesiyle bunların devri de mümkündür.

Örnek: Bir ticari işletmenin devri sözleşmesine ticari işletmeye ait olan taşınmaz ve motorlu araçların devri dahil edilirse işletmenin devri ile bu taşınmaz ve motorlu araçların devri de gerçekleşir. Ayrıca tapu müdürlüğüne veya motorlu araçlar tesciline gidilmeye gerek kalmaz.

Devrin Sonuçları

Ticari işletmeyi devreden başka bir ticari işletmesi yoksa tacir sıfatını kaybeder.

Ticari işletmenin devri müşteri çevresinin de devralana geçmesi sonucunu doğurur, devreden devrettiği işletme ile rekabet etmeme borcu altındadır.

Devir alınan işletmedeki bazı unsurlar üçüncü kişiye aitse iyi niyetli devralan Medeni Kanuna göre bunlar üzerinde de mülkiyet hakkını kazanır.

Ticari işletmesini devreden tacir, devrin ilanı veya bildiriminden önce doğmuş borçlardan dolayı devralanla birlikte müteselsilen sorumludur.